Przy analizie natury i mechanizmów choroby alkoholowej należy podkreślić, iż jest to choroba pojawiająca się w następstwie błędnej filozofii życia, która polega na dążeniu do doraźnej poprawy nastroju bez dążenia do zmiany niekorzystnej sytuacji życiowej lub modyfikacji niedojrzałego postępowania. Tego typu naiwna filozofia życia prowadzi do nadużywania alkoholu i wchodzenia na drogę uzależnienia. Podstawowe mechanizmy sprawiające, że człowiek uzależniony kontynuuje picie alkoholu pomimo coraz bardziej dotkliwych konsekwencji, są związane z zaburzeniami w jego sferze emocjonalnej i intelektualnej, a także jego w sposobie przeżywania samego siebie. Choroba alkoholowa powoduje również zaburzenia i zmiany w sferze fizjologicznej. Ponadto uzależniony potrafi tak manipulować swoim najbliższym środowiskiem, by stosować zasadę: ja piję, a inni ponoszą konsekwencje. Alkoholizm okazuje się chorobą nieodwracalną w tym sensie, że osoba uzależniona nie może już nigdy odzyskać zdolności kontrolowanego picia. Jedynym sposobem powstrzymania tej choroby jest całkowita i trwała abstynencja oraz zupełna zmiana filozofii życia.